فێرگه‌ی زمانی کوردی - وانه‌ی 8

حرف ( ڤ : ڤـ  ـڤـ  ـڤ  ڤ ) :  

 تلفظ این حرف دقیقا مانند تلفظ حرف ( V  ) در انگلیسی و لاتین می باشد .این حرف جزو حروف صامت(بیصدا) کوردی است. فارس زبانها نیز حرف ( و ) در ابتدای کلمات را به همین صورت تلفظ می‌کنند مانند تلفظ ( و ) در کلمه ( ورود)اما نویسه‌ای برای آن ندارند در حالی که‌ در زبان کوردی برایش حرفی در نظر گرفته‌ شده‌ است. طرز تلفظ بدین صورت است که لب پایین کمی گرد شده و دندانهای بالا روی آن قرار می‌گیرند.به تلفظ این حرف در کلمات زیر دقت کنید : 

   تاڤگە - مرۆڤ - ئەڤین - ئەڤیندار – هەڤاڵ - چاڤ - دەڤەر – گۆڤار -  پەیڤین- بڤه‌- ئاڤان، باڤ ، دلۆڤان ، شه‌ڤ،ئاڤ،ڕۆژئاڤا  

توجه‌: این حرف بیشتر درکلمات لهجه‌ی کوردی کرمانجی شمالی (کوردهای زیردست ترکیه و سوریه‌ و بخشی از جنوب و بخشی از شرق کوردستان و کوردهای خراسان و ارمنستان‌)رایج است و تلفظ می‌شود.در کوردی مرکزی به‌ ندرت دیده‌ می‌شود. 

حرف ( ڵ ) :

شاید سخت‌ترین حرف برای تلفظ همین حرف باشد .در زبان کوردی از دو حرف( ڵ و ل) استفاده‌ می‌شود، که‌ اولی درشت و دومی خفیف ادا می‌شود. برای تلفظ( ڵ غلیظ یا کلفت) بخش بیشتر از زبان نسبت به تلفظ حرف ( ل نازک یا خفیف) زبان به سقف دهان می چسبد و کمی پایین‌تر از نوک زبان نیز به دو طرف  داخل دهان نزدیک می‌شوند . همچنین برای جداسازی از حرف ( ل ) که نازک تلفظ می شود روی این حرف نشانه ( V )هفت کوچک قرار می گیرد.در انگلیسی همانند تلفظ ( LL  ) می‌باشد.   

 " تلفظ نویسه " ل"  : 

          " لانک ، لووس ، لۆکە ، پشیلە ، مەلە ، گەل ، کلک ، دیل ، جل ، مل ، له‌یلا "            

  " تلفظ نویسه " ڵ "  :  

     " کەڵەگەت ، بەڵاڵووک ، ئاڵۆز ، گڵ ،گوڵ، شه‌تڵ ، چقڵ ، چەقەڵ ، دڵ ، تاڵ ، گوڵ، هه‌ڵۆ "

این نویسه هیچگاه در ابتدای کلمه قرار نمی‌گیرد. یعنی هیچ کلمه‌ایی در زبان کوردی با آوای" ل غلیظ " آغاز نمی‌گردد و اگر کلمه‌ایی با " ل "  شروع شود حتما " ل  نازک " است،که در ابتدای آن کلمه استفاده شده است .

وتی بخوێنه‌ ڕۆڵه‌ی دڵڕفێنم                       نه‌ وه‌ک بمرم ئه‌من بۆ تۆ نه‌مێنم

کوڕم ئه‌وه‌ی نه‌زانێ بێ‌به‌هایه‌                    وه‌لێ زانا له‌ بۆ عاله‌م چرایه‌

ئه‌من نه‌م‌خوێندووه‌ ڕۆڵه‌ی نه‌به‌ردم               له‌ بۆ زانست هه‌تا هه‌م دڵ به‌ ده‌ردم 

 (مه‌لا غه‌فوور ده‌بباغی)  

                                 " له‌تیف سوڵتانی "