فێرگه‌ی زمانی کوردی – وانه‌ی 6

 ۲- ( ع : عـ  ـعـ   ـع   ع )

در زبان فارسی تلفظ این نویسه بسیار به نویسه‌های زیر شبیه است :

(   َ ) آوای فتحه در عربی /  آ ( آی با کلاه ) /  (  ُ )آوای ضمه در عربی /  ( اِ  ِ  ) آوای کسره در عربی  .

لذا برای تشخیص آن،به نویسه‌ی "ع "،( عین )گفته می شود.در زبان فارسی کلمات "علی ، عالی ، علوم، عشق" به ترتیب شبیه " اَلی، آلی ، اُلوم ، اِشق "  تلفظ می‌شوند .

اما در زبان کوردی نویسه‌ی " ع " همانند عربی از حلق تلفظ می شود . و تفاوت آن نسبت به نویسه‌های ذکر شده در بالا کاملا قابل تشخیص است. لازم به ذکر است که تعداد زیادی از زبانشناسان کورد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کوردی بکار نمی‌رود و این نویسه متعلق به زبانهای سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کوردستان این نویسه نیز وارد آواهای زبان کوردی شده است .    

3  و 4 - ( غ : غـ   ـغـ  ـغ  غ  ) و ( ق : قـ   ـقـ  ـق   ق  )

در زبان فارسی نویسه‌ی " غ " همانند نویسه " ق " تلفظ می شود . لذا به نویسه‌ی " غ " ، (غین ) و به نویسه‌ی " ق " ، (قاف ) گفته می شود . بدین گونه که کلمات ( غار ، غارتگر ، غافل ، غربت ، غایب ) با " غین " و کلمات ( قاب ، قاتل ، قصاب ، قشنگ ، قطار ) با " قاف " نوشته می شوند اما همه‌ی کلمات تقریبا با " قاف " تلفظ می شوند یعنی بدین صورت :

(قار ، قارتگر ، قافل ، قربت ، قایب ، قاب ، قاتل ، قصاب ، قشنگ ، قطار )

تلفظ این دو نویسه در زبان کوردی :

در زبان کوردی برای تلفظ نویسه‌ی " ق " انتهای زبان به انتهای سقف دهان می چسبد و در لحظه‌ی بیرون راندن هوا (با فشار ) زبان از سقف دهان جدا شده و آزاد می‌گردد . 

برای تلفظ نویسه " غ " انتهای زبان به انتهای سقف دهان ( نزدیک به زبان کوچک ) می‌چسبد و در هنگام بیرون راندن هوا ( بدون فشار  ) زبان همچنان به سقف دهان چسبیده می‌ماند .

لازم به ذکر است که تعداد زیادی از زبانشناسان کورد معتقدند نویسه‌ی " غ "  در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کوردی به‌کار نمی رود و این نویسه متعلق به زبان های سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کوردستان این نویسه نیز وارد آواهای زبان کوردی شده است .

در بیشتر کلمات ریشه‌دار زبان کوردی نویسه ی " غ "  به نویسه ی  " خ " تبدیل می شود .

کلمه غیر کوردی        نوشتن کلمه با الفبای عربی              تبدیل "غ"به"خ"یا جایگزینی با یک کلمه کوردی

   غم     >>              غەم             >>                     خەم

  غافل   >>              غافڵ            >>                     خافڵ

  غزال    >>             غەزاڵ             >>                   خەزاڵ

   غار     >>               غار             >>                    ئەشکەوت 

          له‌تیف سوڵتانی